Kiedy skończyła się pierwsza wojna światowa? Teoretycznie 11 listopada 1918 roku. Praktycznie – o czym coraz częściej mówią np. historycy brytyjscy – w Europie Środkowej to początek lat 20. Za datę kończącą powojenną zawieruchę uważa się nawet 1923 rok i układ w Lozannie. O Wielkiej Wojnie, która pochłonęła miliony ofiar, przypominają dziś pomniki, tablice czy kościelne witraże licznie stawiane sto lat temu na Ziemiach Zachodnich.

Listen to „Ślady Wielkiej Wojny w Polsce” on Spreaker.

Opis odcinka

Toczyła się w 33 krajach, pochłonęła miliony ludzkich istnień. Wielka Wojna, w której Polacy w obcych mundurach walczyli nieraz przeciwko swoim rodakom, uważana jest za konflikt, który zmienił nie tylko mapę Europy, ale losy całego świata. Sto lat później o tym krwawym konflikcie i o jego ofiarach świadczą liczne pomniki, tablice czy witraże w kościołach. Rekonstruktorzy z Ochotniczej Kompanii Wielkopolskiej inwentaryzują te, które znajdują się na Ziemiach Zachodnich.

Na Ziemiach Zachodnich, które sto lat temu należały do Niemiec, stawiano pamiątkowe obeliski, słupy, budowano pomniki ku czci żołnierzy poległych w latach 1914–1918. Bogate wsie fundowały swoim krajanom okazałe monumenty granitowe, w ubogich społecznościach w kościołach umieszczano tablice epitafijne. Wiele z nich można zobaczyć w Wielkopolsce, na Pomorzu Zachodnim czy na Śląsku.

Inaczej jest w Polsce centralnej, gdzie są cmentarze z czasów pierwszej wojny światowej, ale już pomników dedykowanych ponad 4 milionom Polaków, którzy zginęli na frontach Wielkiej Wojny, nie ma. Dlaczego nad Wisłą tak mało mówi się o konflikcie, który przecież tak ściśle wiąże się z odrodzeniem państwa polskiego?

Występują

Michał Furmaniak, Ochotnicza Kompania Wielkopolska
dr Marek Zawadka, dyrektor Muzeum Historycznego w Lubinie