Operacja „Ostra Brama”
wystawa czasowa
5.07.2024–31.08.2024

Zapraszamy do Parku Leśnego na nową ekspozycję: „Ostra Brama”. Wystawa prezentuje najważniejsze momenty operacji wojskowej z 7 lipca 1944 roku przeprowadzonej przez oddziały Armii Krajowej, której celem było wyzwolenie Wilna spod okupacji hitlerowskiej.

Ten nieco zapomniany, ale dość istotny moment, przed wybuchem Powstania Warszawskiego, był jednym z ważnych aktów mobilizacji, odwagi, poświęcenia i walki z niemieckim okupantem. Początki tej operacji wojskowej sięgają marca 1944 roku, kiedy w sztabie Okręgu Wilno Armii Krajowej zrodziła się koncepcja i opracowano jej szczegółowy plan. Autorem planu był ppłk. Aleksander Krzyżanowski, pseudonim „Wilk”. Nakreślony zarys działań zakładał zdobycie Wilna przez połączone siły wileńskiego i nowogrodzkiego okręgu Armii Krajowej.

Operacja rozpoczęła się 7 lipca 1944 roku. Do jej przeprowadzenia zmobilizowanych zostało ponad 12,5 tysiąca żołnierzy AK. Zakończyła się sukcesem. Miasto zostało zdobyte 13 lipca. Dowódcą „Ostrej Bramy” był ppłk. Adam Szydłowski, pseudonim „Poleszuk”. Dzień po zakończeniu działań, Sowieci zaproponowali ppłk. Krzyżanowskiemu utworzenie jednostki AK w składzie 3 Frontu Białoruskiego. 17 lipca aresztowano go jednak wraz z dwoma innymi oficerami. Oddziały AK zostały otoczone przez NKWD i rozbrojone. Internowano około 6 tys. żołnierzy, którzy zostali wywiezieni do Kaługi. Ppłk. Krzyżanowski zmarł 29 września 1951 roku na gruźlicę w szpitalu więziennym UB na Mokotowie. Jego zwłoki potajemnie pochowano na Cmentarzu Powązkowskim.

Autorem wystawy jest Marcin Orłowski, torunianin, z zamiłowania historyk, z wykształcenia i racji wykonywanego zawodu – marketingowiec. Autor wielu publikacji, m.in. serii przewodników po Toruniu oraz dotyczących powstań narodowych jak również konspiracji antyniemieckiej i antykomunistycznej.

Ekspozycję można zwiedzać w otoczeniu Rodzinnego Parku Linowego.